Βαλσαμόχορτο - σπαθόχορτο ηρεμιστικό επουλοτικό εμμηναγωγικό διουρητικό αντιπυρετικό για λοιμώξεις

Βαλσαμόχορτο, υπερικό (Hypericum perforatum)

Το υπερικό ( Hypericum Perforatum ) είναι ένα μικρό θαμνώδες φυτό με τμήματα κίτρινων ανθών σχήματος ωοειδούς και προεκτεταμένα πέταλα. Τα ονόματα του είναι, βάλσαμο, βαλσαμόχορτο, λειχηνόχορτο, σπαθόχορτο, περίκη, χελωνόχορτο και Προδρόμου βότανο. Στο εμπόριο συναντάται συνήθως με την τελευταία ονομασία (St. John’sWort), και οφείλεται στο ότι συχνά ανθίζει γύρω στις 24 Ιουνίου που κατά παράδοση εορτάζονται τα γενέθλια του Αγ. Ιωάννη του Βαπτιστή.
Στην Ελλάδα βρίσκεται συχνά αυτοφυόμενο σε κάμπους, λόφους, φράκτες και γενικώτερα σε ακαλιέργητους τόπους. Φτάνει δε στο ύψος των 80 πόντων. 

Παραδοσιακή χρήση

Το υπερικό κάποτε πίστευαν ότι απήλασε το σώμα από τα κακά πνεύματα και η χρήση του στην Ελλάδα χρονολογείται από την αρχαιότητα για ευρύ φάσμα ασθενειών κατά βάση όμως στις νευρασθένειες αλλά και κατά της βασκανίας. Σε ότι αφορά στο τελευταίο στη Μεγάλη Βρετανία υπάρχει το παρακάτω ποιηματάκι...

St John's wort doth charm all witches away,

if gathered at midnight on the Saints holy day.

Any devils and witches have no power to harm,

those that gather the plant for a charm.

Θεωρείται φυτό με αντιφλεγμωνώδη δράση και έτσι είναι καλό επουλωτικό των πληγών όταν χρησιμοποιήται τοπικά. Ανακουφίζει τις μώλωπες τα καψίματα, τσιμπίματα και γδαρσίματα Χρησιμοποιείται και ως αιμοστατικό και ακόμη κατά των θρομβώσεων. Αποτελεί δε και καλό αποχρεμπτικό. Παραδοσιακά η χρήση του γίνεται με αφέψημα ανθέων ή σε συνδυασμό με βλαστούς. Η πιο συχνή του εφαρμογή και στην οποία θα εστιάσουμε είναι η αντιμετώπιση της κατάθλιψης.

  

Ενεργά συστατικά – Μηχανισμός δράσης

Έχει δοθεί μεγάλη προσπάθεια για τον καθορισμό των κυρίων συστατικών του που

περιλαμβάνουν, την υπερικίνη ( hypericin ) την ψευδουπερικίνη, τα φλαβονοειδή  και την υπερφορίνη. Ενώ πρώτιστα πιστεύοταν ότι η αντικαταθλιπτική δράση του βοτάνου οφειλώταν στη δράση της υπερικίνης επάνω στους αναστολείς μονοαμινοξειδάσης , πρόσφαστες μελέτες προκάλεσαν την άποψη αυτή, εστιάζοντας σε άλλα συστατικά του όπως την υπερφορίνη και στα φλαβονειεδή.

Το απόσταγμα του βοτάνου πλέον  επιτυχώς οδεύει στο να γίνει μια πάγια αντικαταθλιπτική θεραπεία. Από φυτοχημική άποψη, είναι ένα από τα πιο μελετημένα θεραπευτικά φυτά. Μια σειρά βιοενεργών συστατικών έχει εντοπισθεί εκτός από τα φλαβονοειδή, που είναι βιοφλαβονοειδή, προανθοκυανιδίνες, ξανθίνες, φλωρογλυκινόλες και ναφθοδιανθρόνες.

Μολονότι το βότανο έχει υποστεί εκτενείς επιστημονικές μελέτες την τελευταία δεκαετία, υπάρχουν ακόμη ανειχτά ερωτηματικά σχετικά με την φαρμακαλογία και το μηχανισμό δράσης του. Αρχικά βιοχημικές μελέτες ανέφεραν ότι το βότανο αναστέλει την επαναπρόσληψη στους συναπτικούς υποδοχείς τριών νευρωδιαβιβαστών, σεροτονίνης, αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης κατά ισορροπημένο τρόπο.Δρα δηλαδή παρόμοια με τα τρικυκλικά φάρμακα, με το πλεονέκτημα ότι στις δοσολογίες που χρησιμοποιήται δεν υπάρχουν ίδιες ανεπιθύμητες ενέργειες. Στην κατάθλιψη παρατηρήται έλλειμα στον οργανισμό των παραπάνω νευροδιαβιβαστών οι οποίοι σχετίζονται με την διάθεση και την αίσθηση του πόνου. Πολλά λοιπόν φάρμακα βασίζονται στο να καλύψουν σε κάποιο βαθμό τις ανάγκες του οργανισμού σε κάποιους (ή και όλους) από τους τρείς αυτούς υποδοχείς.

Χρήσεις 

Tόσο στις Η.Π.Α όπως και στο Ηνωμένο Βασίλειο το βότανο έχει εκπληκτική απήχηση. Η αποτελεσματικότητα του σε πολυάριθμες μελέτες  ( για  ήπια και μέτρια καταθλιπτική διαταραχή ) είναι σχεδόν η ίδια με τα τρικυκλικά φάρμακα όπως ιμιπραμίνη, αμιτριπτυλίνη,ντοπεξίνη, δεσιπραμίνη και νορτριπτιλίνη, με λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες. Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και συγκριτικά και με ορισμένους SSRIs ( επιλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης) όπως φλουοξετίνη και σερτραλίνη.

Σε μελέτες φαίνεται ότι το βότανο ουστιαστικά μειώνει την ανάγκη για κατανάλωση αλκοόλ. Υποθέσεις γίνονται στο ότι το αλκοόλ είναι μια μορφή αυτοθεραπείας. Έτσι  απαλείφοντας τα καταθλιπτικά συμπτώματα το βότανο μπορεί να μειώσει την αίσθηση της ανάγκης για αλκοόλ.

Σε εργαστηριακές μελέτες το βότανο έχει δείξει την ικανότητα να καταπολεμά συγκεκριμένες λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένων κάποιων βακτηρίων που είναι ανθεκτικά στην επίδραση των αντιβιωτικών. Όμως χρειάζεται περισσότερη έρευνα στον τομέα αυτό για να φανεί αν αυτές οι μελέτες μπορούν να φανούν χρήσιμες σε ανθρώπους.

Μια πρόσφατη μελέτη προτείνει το βότανο σαν χρήσιμο για την ανακούφιση από τα σωματικά και τα συναισθηματικά συμπτώματα του προεμμηνορυσιακού συνδρόμου, όπως  κράμπα, ευερεθιστικότητα, λαιμαργία και ευαισθησία στο στήθος.

Στην ιογενή εγκεφαλίτιδα ειδικοί βοτανολόγοι μπορεί να συστήσουν τη χρήση βάματος που περιέχει συνδυασμό Γκίνκο, Βότανο Αγ. Ιωάννη και δενδρολίβανο για να ελαφρώσουν την βαρύτητα των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την φλεγμονή στον εγκέφαλο,όπως επίσης  τη γνωστική δυσλειτουργία/εξασθένιση, τις διαταραχές ομιλίας, οπτικές διαταραχές και δυσκολία στην εκπλήρωση λειτουργιών ρουτίνας.

Το βότανο του Αγ. Ιωάννη βελτίωσε την διάθεση σε εκείνους που είχαν εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (sad –seasonal affective disorder) που συμβαίνει τους χειμερινούς μήνες εξαιτίας της έλλειψης ηλίου. Συνήθως αντιμετωπίζεται με φωτοθεραπεία.

Κατά καιρούς συνίσταται απο βοτανολόγους, η τοπική χρήση του βοτάνου για την μείωση του πόνου, της φλεγμονής και για να προάγει την ίαση με την εφαρμογή του παράγοντα απευθείας στο δέρμα. Προκαταρκτικές εργαστηριακές μελέτες προτείνουν ότι η παραδοσιακή αυτή χρήση μπορεί να έχει επιστημονική ευστάθεια.

Σε μια μελέτη με άνω τα 100 παιδιά ηλικίας 6-18 που είχαν πόνο στο αυτί από ωτίτιδα, ο συνδυασμός του διαλύματος βοτάνων, Αγ. Ιωάννη, σκόρδου, καλέντουλας και φλόμου ελάφρυναν τον πόνο το ίδιο όπως οι συμβατικές παυσίπονες σταγόνες για το αυτί.

Oι θεραπευτικές του ιδιότητες
Tο βάλσαμο θεωρείται:

• Aντικαταθλιπτικό, ηρεμιστικό, αντισπασμωδικό και βελτιωτικό της ποιότητας του ύπνου σε αϋπνίες. 
• Aντιφλογιστικό και επουλωτικό για εγκαύματα και πληγές. Eπίσης, θεωρείται ότι επιταχύνει την εξαφάνιση των στιγμάτων της λευκόρροιας και των σκληρών όγκων του δέρματος.
• Tονωτικό και διεγερτικό για εξασθενημένους οργανισμούς. 
• Kαταπραϋντικό και ανακουφιστικό σε βρογχίτιδα, βήχα, άσθμα.
• Eμμηναγωγικό-ρυθμιστικό της εμμήνου ρύσεως.
• Διουρητικό.
• Σπασμολυτικό.
• Για στομαχικές-εντερικές διαταραχές.
• Aντιπυρετικό και παυσίπονο.

Δοσολογία – χορήγηση

Το βότανο μπορεί να βρεθεί σε αρκετές μορφές όπως κάψουλες, ταμπλέτες,

αποστάγματα, βάμματα, ροφήματα και σε λοσιόν για το δέρμα. Έχει δοκιμασθεί και σε παιδιά σε μικρό όμως αριθμό.

Στην ξηρή μορφή του βοτάνου η συνήθης δόση για ήπια κατάθλιψη και διαταραχές διάθεσης είναι 300 με 500mg τρεις φορές ημερησίως με γεύμα(σταθεροποιημένο σε 0,3% υπερικίνη). Για πιο βαριές μορφές κατάθλιψης το δοσολογικό σχήμα πρέπει να αυξηθεί με ταυτόχρονη παρακολούθηση από ειδικό.

Το απόσταγμα (1:1) : 40-60 σταγόνες, δύο φορές ημερησίως ενώ το για το αφέψημα: γεμίστε μια κούπα βρασμένου νερού σε 1-2 κουτάλια τσαγιού του ξηρού βοτάνου και εμποτίστε το για 10 λεπτά. Πιείτε δύο κούπες την ημέρα για 4-6 εβδομάδες.

Για τοπική φλεγμονή όπως πληγές,καψίματα και αιμοροϊδες εφαρμόστε τοπικά τη μορφή λαδιού/κρέμας.

Να σημειώσουμε ότι οι από το στόμα δοσολογίες απαιτούν τουλάχιστο έξι εβδομάδες για να υπάρξει το μέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα.

   

Προειδοποιήσεις – Προφυλάξεις

Μεταβολίζεται στο κυτόχρωμα  P450, κατά συνέπεια δεν πρέπει να λαμβάνεται με άλλα φάρμακα που μεταβολίζονται από το ίδιο συνένζυμο.Άτομα με ιστορικό μανιοκατάθλιψης ( διπολικής διαταραχής ) ή μικρότερης σοβαρότητας κατάσταση γνωστή ως υπομανία, πρέπει να αποφύγουν τη χρήση του βοτάνου καθώς μπορεί να προκαλέσει μανιακό επεισόδιο.

Δεν πρέπει να χρησιμοποιήται απο γυναίκες που λαμβάνουν αντισύλληψη όπως επίσης στην κύηση και τη γαλουχία.

Συγχορήγηση με άλλα αντικαταθλιπτικά δεν συνίσταται για τον κίνδυνο εμφάνισης σεροτονινεργικού συνδρόμου.

Μπορεί να μειώσει τη δράση των ανοσοκατασταλτικών θεραπειών όπως και των αναστολέων πρωτεάσης.  Το  FDA προτείνει να μην συγχορηγείται το βότανο με αντιρετροικές θεραπείες που χρησιμοποιούνται για τον ιο του AIDS.

Πρέπει να αναφερθεί ότι το βότανο αλληλεπιδρά με αντιπηκτικές-αντιαιμοπεταλιακές αγωγές μειώνοντας τα επίπεδα το αίματος και την αποτελεσματικότητά του.

Επηρεάζει δε και την δράση ένος παλιού βρογχοδιασταλτικού, την θεοφιλίνη.

Δεν πρέπει να λαμβάνεται παρράλληλα με βενζοθιαζεπίνες όπως και χημειοθεραπεία

Ανεπιθύμητες ενέργειες

Οι κύριες ανεπιθύμητες ενέργειες του βοτάνου είναι γενικά ήπιες συγκριτικά με εκείνες των συμβατικών αντικαταθλιπτικών. Αυτές περιέχουν, στομαχικές διαταραχές,  εξανθήματα ή άλλους δερματικούς ερεθισμούς, κόπωση, ανησυχία, πονοκέφαλο, ξηροστομία, αισθήματα ζάλης ή σύγχυσης.

Το βότανο του Αγ. Ιωάννη μπορεί να κάνει το δέρμα υπερευαίσθητο στην ηλιακή ακτινοβολία (φωτοδερματίτιδα). Όσοι έχουν ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα και παίρνουν το βότανο σε υψηλή δοσολογία η για αρκετό χρονικό διάστημα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στην έκθεση στον ήλιο. Συγκριτικά με τις αντίστοιχες ανεπιθύμητες ενέργειες των συμβατικών αντικαταθλιπτικών αυτές του βοτάνου είναι λιγοστές.

Πρέπει να αναφέρουμε ότι ένα επιπλέον πλεονέκτηματα του είναι ότι δεν επηρεάζει τόσο την λίμπιντο όσο τα συμβατικά φάρμακα. 

Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας εάν βρίσκεστε σε οποιαδήποτε αγωγή πρίν δοκιμάσετε οτιδήποτε από τα παραπάνω. 
Σημείωση:

Αν και το βότανο του Αγ. Ιωάννη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό βότανο για την κατάθλιψη και με λιγοστές ανεπιθύμητες ενέργειες, αν αποφασίσετε ότι χρειάζεται να αρχίσετε μια αγωγή, θα μπορούσατε να αρχίσετε αυτό, φυσικά με την καθοδήγηση κάποιου ειδικού (στα βότανα ) ιατρού. 
ΟΜΩΣ, σε καμία περίπτωση μην νομίζετε ότι από μόνο του φάρμακο θα σας βοηθήσει να ξεπεράσετε την κατάσταση. Τα φάρμακα αυτά βοηθούν στο να έρθει η διάθεσή σας(το σώμα) σε τέτοιο επίπεδο που να μπορείτε πλέον να συλλογιστείτε και να παλέψετε τα αίτια που σας προκάλεσαν την διαταραχή αυτή.  Διαφορετικά, είναι σαν να προσπαθείτε να αντιμετωπίσετε μια λοίμωξη μόνο με παυσίπονο. 
Για την ενημέρωσή σας επισυνάπτω τα τρία κύρια είδη ψυχοθεραπείας 
Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία 
Διαπροσωπική θεραπεία 
Ψυχοδυναμική θεραπεία

Αυτό μπορεί να γίνει παράλληλα με την βοήθεια κάποιου ειδικού θεραπευτή, σε συνδυασμό με άσκηση όπως tai ji quan, qi gong, yoga και άλλες φυσικές δραστηριότητες(κήπος,χειροτεχνίες κ.α). Με τον τρόπο αυτό μειώνεται η δυνητική εμφάνιση νέου επεισοδίου.

πηγη:apenantioxthi.com
vita.gr